GDP là chỉ số quan trọng trong việc đánh giá nền kinh tế một cách tổng quan tại một thời điểm. Tuy nhiên, vẫn nhiều người chưa hiểu GDP là gì? Cách tính và ý nghĩa quan trọng của GDP.
Trên các kênh thông tin về tài chính, GDP là thuật ngữ thường xuyên được nhắc đến. Đây được xem là một chỉ tiêu kinh tế quan trọng giúp đánh giá tổng quan về tốc độ phát triển của một quốc gia nào đó. Mặc dù chỉ số GDP được sử dụng rộng rãi khi nói về tài chính. Thế nhưng, có rất nhiều người chưa hiểu hiểu về chỉ số này.
Vì thế trong bài viết này, VnTrader sẽ cung cấp những thông tin giải đáp thắc mắc GDP là gì? Ý nghĩa cũng như cách tính GDP để các bạn tham khảo.
Mục lục
GDP là gì?
GDP là viết tắt của cụm từ tiếng Anh Gross Domestic Product. Thuật ngữ này có nghĩa là tổng sản phẩm nội địa hay tổng sản phẩm quốc nội. Thông qua chỉ số này có thể đo lường được tốc độ tăng trưởng kinh tế của một vùng/quốc gia nào đó trong một thời gian nhất định ( 1 năm hoặc 1 quý).
Một số thông tin cần nắm rõ khi tìm hiểu về GDP
- GDP là chỉ tiêu đo lường tổng giá trị thị trường của nhiều loại sản phẩm thành chỉ tiêu duy nhất. Thông qua biểu thị số tiền mà người dùng sẵn sàng chi trả cho các hàng hóa khác nhau, phản ánh chính xác giá trị của nó.
- Biểu thị đầy đủ các loại hàng hóa được sản xuất ra và hợp pháp bán ra thị trường. GDP không bao gồm các loại sản phẩm trong nền kinh tế ngầm như: dược phẩm bất hợp pháp, các loại thực phẩm trong vườn nhà…
- Hàng hóa, dịch vụ được tính trong GDP có thể là hàng hóa hữu hình ( quần áo, xe cộ, thực phẩm). Và dịch vụ vô hình ( hoạt động khám bệnh, làm đẹp, cắt tóc…)
- GDP chỉ tính hàng hóa, dịch vụ cuối cùng, không tính trung gian.
- GDP bao gồm hàng hóa, dịch vụ sản xuất ra ở thời điểm hiện tại, không tính trong quá khứ.
- Chỉ số GDP tính trong phạm vi kinh tế của một quốc gia bao gồm các hoạt động như: kinh doanh, sản xuất của cá nhân, tổ chức, hộ gia đình…
- GDP phản ánh trong một khoảng thời gian nhất định, thông thường là 1 năm hoặc 1 quý.
GDP bình quân đầu người là gì?
GDP bình quân đầu người hay còn được gọi là GDP Per Capita. Đây là chỉ số thống kê hoạt động sản xuất, kinh doanh trên bình đầu người của một đất nước nào đó. Để ra chỉ số GPD bình quân đầu người, chúng ta sẽ lấy GDP của quốc gia ở một thời điểm chia cho tổng số dân.
Nếu chỉ số GDP bình quân đầu người cao thì đồng nghĩa với việc mức thu nhập cũng như đời sống của người dân cao. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, GDP cao nhưng chưa chắc đời sống của quốc gia đó đã cao.
Những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp tới GDP
Có rất nhiều yếu tố quyết định đến GDP của một quốc gia, song có 3 yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đó là:
Dân số
Dân số vừa là người tạo ra vật chất, tinh thần, nhưng cũng là đối tượng tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ. Chính vì thế, dân số và GDP có mối quan hệ qua lại, không thể tách rời. Thông qua dân số chúng ta có thể dễ dàng tính toán được GDP bình quân đầu người.
FDI
FDI (tiếng Anh là Foreign Direct Investment) chính là chỉ số đầu tư trực tiếp từ nước ngoài. Các cá nhân, tổ chức sẽ thiết lập nhà xưởng sản xuất, cơ sở kinh doanh. Đó là yếu tố quan trọng vì FDI bao gồm tiền bạc, vật chất, cơ sở hạ tầng…Do đó, FDI ảnh hưởng lớn đến chỉ sổ GDP.
Lạm phát
Lạm phát (inflation) cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp tới GDP. Lạm phát chính là sự tăng giá chung của hàng hóa, dịch vụ liên tục theo thời gian. Một quốc gia muốn tăng trưởng cao thì phải chấp nhận lạm phát ở tỷ lệ nhất định.
Tuy vậy, nếu lạm phát quá mức sẽ khiến GDP tăng trưởng dẫn đến khủng hoảng kinh tế. Có nhiều nguyên nhân gây ra lạm phát. Và để tránh bị thoái hóa kinh tế, nhà nước luôn phải có những biện pháp kiểm soát lạm phát.
Ý nghĩa quan trọng của chỉ số GDP đối với một quốc gia
Chỉ số GDP có ý nghĩa rất lớn với bất cứ quốc nào trên thế giới.
- GDP có thể đánh giá được tốc độ phát triển của một đất nước. Đồng thời còn thể hiện được sự biến động của sản phẩm, dịch vụ theo thời gian.
- Nếu GDP suy giảm thì nền kinh tế cũng bị ảnh hưởng, thậm chí là suy thoái, thất nghiệp, lạm phát khiến đồng tiền mất giá. Việc này ảnh hưởng tới đời sống cũng như việc phát triển kinh tế của người dân.
- Thông qua chỉ số GDP, chúng ta có thể biết được thu nhập và chất lượng cuộc sống của người dân một đất nước nào đó.
Bên cạnh đó, chỉ số GDP còn tồn tại nhiều hạn chế như:
- Không phản ánh được các hoạt động sản xuất tự cung, tự cấp, hàng hóa không kiểm soát được chất lượng.
- GDP không định lượng được giá trị của những hoạt động phi chính thức như: thị trường chợ đen, sản xuất hộ gia đình….
- Không tính lợi nhuận công ty nước ngoài trong một quốc gia.
- GDP chỉ tính sản xuất hàng hóa cuối cùng, không tính các giao dịch trung gian.
- Không đo lường chính xác được sự phát triển của kinh tế cũng như đời sống người dân trong một quốc gia.
Hướng dẫn cách tính chỉ số GDP
Có nhiều cách để tính chỉ số GDP, mỗi phương pháp sẽ có công thức riêng như sau:
Phương pháp chi tiêu (tính tổng chi tiêu)
GDP tính theo cách này được xem là chính xác nhất. Để ra GDP, chúng ta sẽ lấy tổng tất cả số tiền mà hộ gia đình trong một quốc gia dùng để mua sắm hàng, hóa dịch vụ. Công tính như sau:
GDP = C + G + I + NX
Trong đó:
- C (Chi tiêu của hộ gia đình): Tổng chi tiêu của các hộ gia đình để mua hàng hóa, dịch vụ.
- G (Chi tiêu của chính phủ): Tiêu dùng cho y tế, an ninh, giao thông, dịch vụ, chính sách…
- I (Tổng đầu tư): Tiêu dùng của các nhà đầu tư mua trang thiết bị, nhà xưởng…
- NX (cán cân thương mại) NX = X (xuất khẩu [export]) – M (nhập khẩu [import]).
Phương pháp chi phí (tính theo thu nhập)
GPD sẽ được tính bằng cách tính tổng tiền lương, lãi, lợi nhuận…sinh ra trong nền kinh tế nội địa. Cách tính dựa trên công thức sau:
GDP = W + I + Pr + R + Ti + De
Trong đó:
- W (Wage): tiền lương.
- I (Interest): tiền lãi.
- Pr (Profit): lợi nhuận.
- R (Rent): tiền thuê.
- Ti (Indirect tax): thuế gián thu.
- De (Depreciation): Phần hao mòn (khấu hao) tài sản cố định.
Phương pháp sản xuất
Nếu xét về góc độ sản xuất, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) là tổng tất cả giá trị gia tăng trong thời gian nhất định. Công thức tính như sau:
GDP = Giá trị tăng thêm + Thuế nhập khẩu
hoặc
GDP = Giá trị sản xuất – chi phí trung gian + thuế nhập khẩu
Giá trị tăng thêm của từng ngành kinh tế bao gồm: thu nhập của người lao động, tiền công, bảo hiểm, giá trị thặng dư….
Phân biệt GDP và GNP
GNP “Gross National Product” là tổng sản phẩm quốc gia được công dân nước đó sản xuất ở thời gian nhất định, không phân biệt lãnh thổ. Để phân biệt GDP và GNP hãy tham khảo thông tin sau:
Giống nhau:
- GDP và GNP đều nói tới vấn đề phát triển của nền kinh tế một quốc. Chỉ số càng cao thì chứng tỏ nền kinh tế nước đó càng mạnh.
Khác nhau:
- GNP là chỉ số phản ánh tổng sản phẩm trong và ngoài nước của một quốc gia.
- GDP phản ánh tổng giá trị tính trên vùng lãnh thổ, không theo quốc tịch.
- GNP có cả tổng sản lượng quốc gia nên mang nghĩa rộng hơn so với GDP. Tức là GNP tính luôn cả nguồn thu nhập ngoài vùng lãnh thổ của một quốc gia.
Top 10 quốc gia có chỉ số GDP cao nhất thế giới
Mặc dù năm 2019 -2020 là năm có nhiều biến động, thế nhưng GDP tại một số nước vẫn được kiểm soát. Tham khảo Top 10 quốc gia tốc độ phát triển kinh tế hàng đầu thế tính theo GDP năm 2019-2020.
| Quốc gia | GDP danh nghĩa | GDP (PPP) – sức mua tương đương |
| Mỹ | 21,3 nghìn tỷ USD | 21 nghìn tỷ USD |
| Trung Quốc | 14,2 nghìn tỷ USD | 27,3 nghìn tỷ USD |
| Nhật Bản | 5,18 nghìn tỷ USD | 5,75 nghìn tỷ USD |
| Đức | 4 nghìn tỷ USD | 4.356 nghìn tỷ USD |
| Ấn Độ | 2.972 nghìn tỷ USD | 11.468 nghìn tỷ USD |
| Anh | 2,829 nghìn tỷ USD | 3.128 nghìn tỷ |
| Pháp | 2.761 nghìn tỷ USD | 3.054 nghìn tỷ USD |
| Ý | 1,847 nghìn tỷ USD | 3,456 nghìn tỷ USD |
| Brazil | 1,847 nghìn tỷ USD | 3,456 nghìn tỷ |
| Canada | 1,82 nghìn tỷ đô la USD | 1,93 nghìn tỷ USD |
Trên đây là những thông tin giải đáp thắc mắc GDP là gì của nhiều người. Có thể thấy, GDP là chỉ số quan trọng giúp đánh giá nền kinh tế của một quốc gia. Theo đó, chỉ số GDP càng cao thì kinh tế càng phát triển, chất lượng sống của người dân càng cao.
TÌM HIỂU THÊM:
